Bij woningen met een aansluiting op het warmtenet gaat Waternet in de zomer van 2021 onderzoeken in hoeverre het drinkwater tussen het hoofdnet in de straat en de meterkast opwarmt. Dit gaan we doen door de temperatuur van het water dat uit de kraan stroomt nauwkeurig te meten als het een tijdje heeft stilgestaan.
Inleiding
Tijdens het verblijf in de distributieleidingen neemt het drinkwater de temperatuur van de bodem aan. De bodemtemperatuur wordt onder andere beïnvloed door het weer en door de aanwezigheid van ondergrondse warmtebronnen, zoals elektriciteitskabels en warmtenetten. Verwacht wordt dat hete zomers vaker zullen voorkomen als gevolg van klimaatverandering. Bovendien zullen bij de energietransitie meer (hoge-temperatuur)warmteleidingen worden aangelegd. Deze ontwikkelingen kunnen ertoe leiden dat de bodem warmer wordt, en daarmee ook het drinkwater.
Drinkwatertemperatuur
Volgens het Drinkwaterbesluit mag de drinkwatertemperatuur niet hoger zijn dan 25 °C. Een hogere temperatuur vergroot de kans op waterkwaliteitsproblemen. Daarom controleert Waternet regelmatig de drinkwatertemperatuur, die gedurende het jaar varieert en het hoogst is in de zomer. In slechts een klein aantal gevallen worden temperaturen boven de 25 °C gemeten.
Opwarming tijdens distributie
Terwijl het drinkwater door de leidingen stroomt, neemt het de temperatuur van de bodem aan. Bij de grote transportleidingen gaat dit langzaam. Bij de kleinere distributieleidingen in de straat gaat dit sneller. Verwacht wordt dat door de energietransitie meer warmteleidingen in de straat worden aangelegd. Doordat de ondergrondse ruimte echter beperkt is, bestaat de kans dat ze te dicht bij de drinkwaterleidingen komen te liggen. De temperatuur van de bodem rondom de drinkwaterleidingen wordt daardoor hoger. Daarbij speelt ook klimaatverandering (met meer hete zomers) een rol.
De drinkwaterbedrijven doen gezamenlijk onderzoek naar het minimaliseren van dergelijke gevolgen. Onderzocht wordt bijvoorbeeld of de temperatuur van het drinkwater minder (snel) stijgt met een andere boven- en ondergrondse inrichting van de straat. Denk hierbij aan meer afstand tussen de drinkwaterleiding en het warmtenet of aan het creëren van meer schaduw en groen boven de drinkwaterleiding.
Opwarming in de aansluitleidingen
Na het transport komt het drinkwater terecht in de aansluitleidingen van de woningen. Deze leidingen hebben een kleinere diameter en ze liggen minder diep in grond. Als in de betreffende woning geen water wordt gebruikt, staat het water in een aansluitleiding langer stil dan in de distributieleidingen Mogelijk liggen vlakbij ook aansluitleidingen van het warmtenet. Simulaties met een theoretisch model laten zien dat het drinkwater in een aansluitleiding snel kan opwarmen. In de praktijk is hierover weinig bekend. Waternet gaat daarom onderzoeken in hoeverre het drinkwater tussen het hoofdnet in de straat en de meterkast opwarmt bij woningen die zijn aangesloten op het warmtenet. Dit gaan we doen door nauwkeurig de temperatuur te meten van het water dat uit de kraan stroomt als het een tijdje heeft stilgestaan. In de praktijk zal de temperatuur mede afhangen van het watergebruik van de bewoners. Hoe lang en hoe vaak worden de kranen in een woning opengedraaid? Daarom willen wij bij een aantal woningen ook de drinkwatertemperatuur in de meterkast over een langere periode monitoren. De onderzoeksresultaten kunnen we onder andere goed gebruiken voor het opstellen van een advies over de aanleg van ondergrondse aansluitingen bij toekomstige woningen.
Resultaat
Door de drinkwatertemperatuur aan de tap hoogfrequent te meten en te loggen nadat het water enige tijd heeft stilgestaan, wordt een temperatuurprofiel verkregen waaruit lokale opwarmingsbronnen kunnen worden herleid. Dit is in de zomer van 2021 en de winter van 2022 bij verschillende woningen van de wijk IJburg gedaan. De metingen geven geen indicatie dat op die locaties de aansluitleiding van het warmtenet zorgt voor een overschrijding van de maximale drinkwatertemperatuur. Het uitvoeren van betrouwbare temperatuurmetingen van het drinkwater in de meterkast bleek in dit project helaas niet mogelijk. Geadviseerd is om de mogelijkheden voor het op grotere schaal meten van de drinkwatertemperatuur uit te zoeken.