RE:PEAT is een interactief simulatieplatform, waarmee toekomstscenario’s in het veenweidegebied kunnen worden verkend. Waternet maakt sinds 2019 ook gebruik van RE:PEAT, maar niet zomaar. Eerst willen we exact weten hoe de uitkomsten zich verhouden tot expert-modellen en willen we de meest actuele gebiedskennis erin verwerken. Daarna duiken we de diepte in en onderzoeken we voor drie belangrijke veenweidepolders welke effecten de bodemdaling heeft tot het eind van deze eeuw en wat we daaraan kunnen doen.
Tygron Geodesign Platform
RE:PEAT draait op het Tygron Geodesign Platform, dat nét iets anders werkt dan de meeste simulatiemodellen. Met het Tygron-platform kan per gebied een gedetailleerde 3D-simulatiewereld worden opgebouwd uit allerlei vrij beschikbare GIS-data. Daaraan kunnen vervolgens onze eigen waterdata worden toegevoegd. Vervolgens kun je gaan rekenen met een heel scala aan thema’s die belangrijk zijn bij je planvorming. Denk aan bodemdaling, maar ook aan wateroverlast, hittestress, landbouwopbrengsten, verkeerslawaai, dijkdoorbraken, weidevogelgeschiktheid, stikstofuitstoot, broeikasgasemissies en waterbeheerkosten. En dat alles supersnel, omdat wordt gerekend op grafische kaarten in plaats van met traditionele rekenchips. Daardoor vormt rekentijd geen beperking meer, maar kun je op een gebiedsbijeenkomst ter plekke maatregelen bedenken, uitrekenen en de effecten ervan bespreken. Als je die kunst goed verstaat, kun je de verkennende fase van een planvormingsproces veel sneller doorlopen. Bovendien betrek je de belanghebbenden veel directer bij het rekenwerk, waardoor je op een natuurlijke manier een gezamenlijk leerproces doorloopt over het gebied en de belangen van alle betrokkenen. Die inzichten kunnen helpen om een plan te maken waar alle partijen achter staan.
Tot de bodem
Alle kennis in RE:PEAT die met bodemdaling heeft te maken, is gebaseerd op jarenlang onderzoek en gepubliceerd in wetenschappelijke papers over bodemdalingsberekeningen, multicriteria kosten-batenanalyses en interactieve simulatie. Maar niets is zo heterogeen als veen, dus voordat je RE:PEAT toepast, moet je wel altijd even goed onderzoeken wat precies de randvoorwaarden voor jouw gebied zijn. Dat is precies wat we doen in dit onderzoek. Daarnaast maken we een vergelijking met expert-modellen, zodat we precies weten wat de invloed is van bijvoorbeeld specifieke kwelsituaties of de toepassing van onderwaterdrainage. Gewapend met al deze inzichten hopen we aan het eind van dit jaar een gedegen systeemanalyse van de effecten van bodemdaling tussen nu en 2100 te maken voor de polders De Ronde Hoep, Waardassacker en Groot Wilnis-Vinkeveen. Het is fijn dat we daarbij nauw samenwerken met de collega’s van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, die al enkele jaren grootschalige drainageproeven doen en inmiddels een schat aan meetgegevens hebben verzameld.
Voor gebruikers, door gebruikers
Daarmee stippen we gelijk nog een bijzonderheid aan. Onze bijdrage aan RE:PEAT staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van allerlei ontwikkelingen waar een grote gebruikersgroep mee bezig is. Een aantal jaar geleden zijn de Universiteit Utrecht, het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, STOWA en de provincies Utrecht en Zuid-Holland begonnen met de ontwikkeling van RE:PEAT. Daarna hebben onder andere het Hoogheemraadschap van Rijnland en het Waterschap Zuiderzeeland grote bijdragen geleverd aan het verbeteren van de hydrologische berekeningen binnen het Tygron Geodesign Platform. Inmiddels gebruiken veel waterschappen, diverse onderzoeks- en adviesbureaus en een groot aantal gemeenten de software, waarbij iedereen zijn eigen expertise toevoegt en daardoor ook beschikbaar stelt aan alle andere gebruikers. Met dit onderzoek draagt ook Waternet daar zijn steentje aan bij.
Meer lezen
https://www.publicatie-online.nl/publicaties/henk-van-hardeveld
https://www.tygron.com/nl/2020/04/21/tygron-edu-event-2020-%e2%80%a2-deel-en-inspireer/
https://www.stowa.nl/sites/default/files/assets/NIEUWS/STOWA%20ter%20Info%27s/sti%2067.pdf
Projectupdate augustus 2021
Net als elk jaar is er ook dit jaar een nieuwe versie van RE:PEAT verschenen: RE:PEAT 2021.05. De belangrijkste vernieuwing is dat broeikasgasemissies en landbouwschades nu inzichtelijk via kaartlagen worden berekend. Daarnaast is een correctiefactor ingebouwd waarmee de bodemdaling bij draininfiltratiesystemen nauwkeuriger is te berekenen. Daarmee sluiten de uitkomsten beter aan bij de meetresultaten van het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweide (NOBV). Echter, dit is slechts een tussenstap. We zijn nu druk bezig met de voorbereiding om RE:PEAT compatible te maken met het emissieregistratiesysteem SOMERS dat door het NOBV wordt ontwikkeld. Dat betekent dat we gaan afstappen van berekeningen op basis van langjarige gemiddelde grondwaterstatistieken zoals de GLG, maar naar de volledige grondwaterdynamiek gedurende elke dag van het jaar gaan kijken. Dit is mogelijk omdat je tegenwoordig op het Tygron Geodesign Platform het gehele grond- en oppervlaktewatersysteem van een polder van 10 km² binnen 10 minuten jaarrond kan doorrekenen met een resolutie van 1 m² (oftewel 100 miljoen rekencellen!). En dat niet alleen, het gebruikersgemak is sterk toegenomen, doordat er veel automatische foutherstel-opties zijn ingebouwd waarmee je als modelleur je invoerdata makkelijk kan controleren en corrigeren. Kortom, het kan haast niet anders dan dat de volgende versie van RE:PEAT nog weer veel mooier gaat zijn dan versie 2021.05. En zo hoort het tenslotte ook, als je innovatief wil zijn.