Het watersysteem bevat voldoende warmte om meer dan 40% van alle gebouwen in Nederland te verwarmen. Toepassing van TEO vergt forse investeringskosten voor de realisatie van een technische installatie in de wijk en verbindend leidingwerk naar de woningen voor distributie van de warmte. Middels een wijkgerichte aanpak pogen gemeenten deze infrastructuur te realiseren. Hierbij lopen zij tegen diverse sociale problemen aan; bewoners hebben wat anders aan hun hoofd en willen geen opzichtige installatie in hun achtertuin.
De ecologische kwaliteit van oppervlaktewater is op veel plaatsen onvoldoende. Het water bevat vaak een overschot aan voedingsstoffen en stroomt onvoldoende door waardoor algen kunnen gaan woekeren. Ons oppervlaktewater moet uiterlijk in 2027 voldoen aan de Europese KRW normen.
Het idee is ontstaan om deze drie vliegen in één klap te slaan. Kunnen we wijken verwarmen met warmte uit oppervlaktewater, de leefomgeving aantrekkelijker maken én de waterkwaliteit verbeteren? Hoe kunnen we dit integraal ontwerpen en aantrekkelijk vormgeven?
Waternet is uniek gepositioneerd om hieraan een bijdrage te leveren. We werken immers voor een opdrachtgever die de warmtebron beheert (Waterschap AGV) en een opdrachtgever die de warmte nodig heeft (gemeente Amsterdam). Daarbij heeft AGV een opgave rondom de waterkwaliteit.
Het principe van TEO is dat warmte uit oppervlaktewater in combinatie met ondergrondse opslag (WKO) gebruikt wordt om gebouwen te verwarmen en eventueel te koelen. Hierbij worden grote hoeveelheden oppervlaktewater verpompt. Het verpompen van water biedt kansen; niet alleen voor warmtewinning, maar ook bijvoorbeeld voor het verwijderen van ongewenste stoffen en het verbeteren van de leefomgeving. Zo kan retour stromend water van de installatie een aantrekkelijke recreatieplek vormen wanneer dit ingepast wordt in de openbare ruimte. Hier liggen tevens kansen voor klimaatadaptatie en het tegengaan van hittestress.
Samen met bewoners van de Energiecoöperatie Oostoever Duurzaam verkennen we hoe dit in hun wijk vorm kan krijgen. Door bewoners vanaf het begin al mee te nemen in het proces werken we aan draagvlak om tot een PIMBY ontwerp te komen: Please In My BackYard.
Een oude waterzuiveringstank in de wijk kan wellicht hergebruikt worden voor het opstellen van de technische installatie. Door water te onttrekken uit lokale sloten zal dit watersysteem in beweging komen en de doorstroming verbeteren. Door na warmte onttrekking het water over het maaiveld af te laten stromen kan de biodiversiteit en de recreatieve functie van het gebied versterkt worden.
Door gebruik te maken van reeds aanwezig hoogteverschil kan een technische installatie ingepast worden in een groene zone. Dit kan tevens als barrière fungeren, eventueel met een doorzichtige wand om de technische installatie zichtbaar te maken.