De WRK-leidingen transporteren voorgezuiverd water naar de waterleidingduinen van Waternet en PWN. Deze leidingen zijn eigendom van de N.V. Watertransportmaatschappij Rijn-Kennemerland (WRK) en worden beheerd door Waternet en PWN. Het water in de WRK-leidingen bevat veel thermische energie. Gemeenten en andere stakeholders langs de leidingentracés kunnen die energie mogelijk gebruiken bij hun warmtetransitie. De WRK wil graag een bijdrage leveren aan de regionale energie- en warmtetransitie en staan daarom positief tegenover de mogelijke winning van warmte en koude uit deze leidingen (aquathermie).
Effecten op de waterleidingduinen
Als er warmte uit de leidingen wordt gewonnen komt het water kouder aan in de waterleidingduinen. Als koude wordt gewonnen, dan komt het water juist warmer aan. In beide gevallen kunnen er effecten zijn op de drinkwaterproductie en de ecologie in de duingebieden.
Het lozen van kouder (of warmer) water in de waterleidingduinen heeft effecten op de viscositeit en dichtheid van het water, waardoor het water sneller of langzamer door het duinpakket gaat stromen. Dit heeft gevolgen voor de productiecapaciteit van de waterleidingduinen, die hierdoor kan toenemen of afnemen. Daarnaast moet rekening worden gehouden met de maximale innametemperatuur voor drinkwaterproductie.
Het lozen van kouder (of warmer) water in de waterleidingduinen kan ook effecten hebben op de ecologie. Die effecten kunnen zowel positief als negatief zijn. Op dit vlak is de kennis nog in ontwikkeling.
Projectdoelen en aanpak
Het einddoel is om grenswaarden vast te stellen voor de temperatuurverandering (zowel kouder als warmer) ten opzichte van de achtergrondtemperatuur. Binnen deze temperatuurgrenzen kan de thermische energie uit de WRK-leidingen gebruikt worden.
In het project werken we in kleine stappen naar dit einddoel toe. Eerst is op basis van een case study berekend en ingeschat wat de effecten zijn van een geringe afkoeling als gevolg van een warmteonttrekking bij Amstelveen. Uit deze case study zijn verschillende onderzoeksvragen gekomen rondom de effecten van aquathermie op de productiecapaciteit. De belangrijkste vragen worden onderzocht met modelberekeningen om temperatuurseffecten en een praktijkproef om ecologische effecten in beeld te brengen .
Maximale thermisch effect als water in WRK-leiding in zomer tot 15oC wordt afgekoeld (afkoeling van circa 10oC). Het figuur laat zien hoeveel er van de afkoeling overblijft in de waterleidingduinen van Amsterdam.
Op het vlak van de effecten op de duinecologie is kennis nog in ontwikkeling. Daarom focussen we in dit project in eerste instantie op het vaststellen van de benodigde onderzoeksvragen en onderzoeksmethodieken, waarbij we gebruik maken van expertise uit verschillende Nederlandse organisaties die met dit onderwerp bezig zijn. Naar verwachting zal dit in 2025-2026 leiden tot een vervolgonderzoek waarin de effecten op ecologie (proefondervindelijk) beter ingeschat kunnen worden.