Voor wie dient u dit project in?

Ik ben zelf betrokken bij dit project

Voor welke organisatie werkt u?

Waterschap Drents Overijsselse Delta

Is de innovatie slim bedacht en nog onder de radar (relatief kleine innovatie, maar mooie impact)?

Nee, deze inzending voldoet niet aan bovenstaande omschrijving.

Heeft de innovatie (onafhankelijk van de categorie waarvoor je de inzending indient) een aspect van digitale transformatie? Wordt er bijvoorbeeld slim gebruik gemaakt van data?

Nee

In hoeverre lost deze innovatie een probleem op? Wat is de impact van deze innovatie?

Stoorlagen in de ondergrond kunnen een ‘dakje’ vormen waaronder een holle ruimte kan ontstaan als er kwelwater onder de dijk stroomt. Dit wordt piping genoemd, en het kan leiden tot het bezwijken van de dijk. Piping is een grootschalig probleem in het rivierengebied. Traditioneel wordt dit probleem verholpen door de aanleg van bermen of schermen (damwanden). Modernere oplossingen zijn bijvoorbeeld verticaal zanddicht geotextiel of grofzand barrière.

Voor de zandige bodemopbouw in het projectgebied van Veilige Vecht hebben we echter een nieuwe oplossingsrichting bedacht: stoorlaagvermenging. Hierbij mengen we de dunne stoorlaag (tot een cm of 30 dik) met ongeveer anderhalve meter zand in situ direct onder maaiveld. Daardoor wordt de laag opgebroken en kan er geen ‘dakje’ meer kan ontstaan. Als gevolg hiervan kan het kwelwater uittreden zonder zand mee te nemen. Piping kan dan niet meer optreden.

Stoorlaagvermenging kan alleen worden toegepast bij dunne stoorlagen in een zandondergrond, omdat de gemengde laag dan voldoende doorlatend blijft om het kwelwater te laten uittreden zonder zandtransport. Een pipingopgave met een dergelijke opbouw is in ons projectgebied over een lengte van ca 15 km aanwezig. Over deze lengte zijn met stoorlaagvermenging geen bermen, schermen of andere gebiedsvreemde elementen nodig om de pipingopgave op te lossen. Daardoor is de stoorlaagvermenging veel goedkoper, duurzamer en vriendelijker voor de omgeving dan traditionele oplossingen

Hoe innovatief, creatief en vernieuwend is de innovatie?

De innovatie en de charme van de oplossing zitten in de eenvoud. Traditionele pipingmaatregelen zetten in op verlenging van de kwelweg of het stoppen van zandtransport. Daarvoor zijn meestal grote en dure elementen nodig die in het gebied aangebracht moeten worden. Ook stoorlaagvermenging zet in op het stoppen van zandtransport, maar zonder het aanbrengen van nieuwe elementen. Door in te zetten op vermenging van de stoorlaag zijn geen nieuwe elementen nodig.

Daarbij kunnen we gebruik maken van uitvoeringsmethodes die al veel langer toegepast worden in de landbouw om grond te mengen en hoeven er geen machines ontwikkeld te worden; het is een nieuwe toepassing van een bestaande techniek. In Nederland is deze techniek nog nooit voor dijkversterking toegepast.

De uitdaging voor het vakgebied is met name de aantoonbaarheid van de werking van de maatregel. Het projectteam Veilige Vecht heeft het risico genomen om stevig in te zetten op deze maatregel, zonder dat de werking al aangetoond was conform de gebruikelijke standaarden. De maatregel onderzoeken we op dit moment, om de werking te controleren, voordat we het ontwerp verder gaan uitwerken. Daarom hebben we in overleg met het Adviesteam Dijken de theorie goed onderbouwd en onlangs praktijkproeven uitgevoerd om de effecten, werking en uitvoeringsmethodes te onderzoeken.

Draagt deze innovatie bij aan meer kostenefficiëntie: hoe is de verhouding in kosten in geld en tijd en de (verwachte) impact van de innovatie?

De kosten van stoorlaagvermenging hangen af van de uitvoeringsmethode die we kiezen, maar zijn in ieder geval significant lager (al snel een factor 10) dan die van traditionele maatregelen. Dat komt vooral doordat geen aan- en afvoer van grond nodig is, en door de inzet van eenvoudig materieel waarmee we snel meters kunnen maken.

Op welke manier draagt de innovatie bij aan de doelstellingen van de waterschappen om circulair, energieneutraal (en CO2-neutraal) te worden?

De milieu-impact van stoorlaagvermenging is marginaal in vergelijking met meer traditionele maatregelen (zo is de MKI voor stoorlaagvermenging ruim 10 keer kleiner dan die voor een pipingberm). Dit komt grotendeels doordat er geen fabricage of transport van materiaal nodig is, zoals staal, grond of kunststof. Ook laten we geen vreemde elementen in de grond achter.

Is de inzending een voorbeeld van excellente samenwerking en participatie?

Om de stoorlaagvermenging verder te brengen van een idee naar een praktische, gedragen en aantoonbare oplossingsrichting, werken we samen met het Adviesteam Dijken, Wageningen University & Research (WUR) en lokale aannemers. Onderdelen van het aantonen van de werking van deze oplossing zijn de theorie, labproeven op kleine schaal en een praktijkproef op werkelijke schaal.

Het Adviesteam Dijken helpt het waterschap met het identificeren van de onderzoeksvragen en het bewaken van de aantoonbare werking van de oplossing. De WUR helpt bij lab- en veldonderzoek, waarmee we de werking en haalbaarheid van het vermengen aantonen, en lokale aannemers helpen ons met advies over geschikte uitvoeringsmethodes en bij de uitvoering van de praktijkproef.