Voor wie dient u dit project in?

Ik draag een project voor een collega op anderszins bekende voor (kan met of zónder medeweten van)

Indien u het project voor een derde voordraagt, wat is de naam van deze collega en voor welke organisatie werkt deze?

Klaas-Jan Douben - Waterschap Brabantse Delta
Rene Rijken - Waterschap Brabantse Delta

Voor welke organisatie werkt u?

Waterschap Brabantse Delta

Is de innovatie slim bedacht en nog onder de radar (relatief kleine innovatie, maar mooie impact)?

Nee, deze inzending voldoet niet aan bovenstaande omschrijving.

Heeft de innovatie (onafhankelijk van de categorie waarvoor je de inzending indient) een aspect van digitale transformatie? Wordt er bijvoorbeeld slim gebruik gemaakt van data?

Ja

In hoeverre lost deze innovatie een probleem op? Wat is de impact van deze innovatie?

Deze innovatie is een antwoord op de zorgelijke kwestie van waterbeschikbaarheid. Door telers zelf in staat te stellen hun waterverbruik te meten en hierover te communiceren, met speciale aandacht voor hun irrigatiemethoden en bodembeheer, bevorderen we een groter bewustzijn van het watergebruik. Dit bewustzijn leidt tot een vruchtbare voedingsbodem voor nieuwe ideeën en individuele maatregelen die kunnen worden genomen teneinde de klimaatrobuustheid van stroomgebieden te vergroten.
Waterbeheer anno 2023 gaat verder dan enkel beleidsregels opstellen en opleggen; het draait om participatie en gezamenlijke actie. Een cruciaal aspect van een transitie is de ontwikkeling van klimaatbestendige stroomgebieden. Historisch gezien ontbrak het ons waterschap aan nauwkeurige informatie over de hoeveelheid wateronttrekkingen op specifieke tijdstippen en locaties, maar nu hebben we voor een representatief pilot gebied real-time en online inzicht.
Het resultaat is dat we niet langer blind zijn voor de cruciale details van grond- en oppervlaktewateronttrekkingen. Deze innovatie stelt ons in staat om effectiever met waterschaarste om te gaan en biedt telers de middelen om op basis van hun eigen data doelgerichte acties te ondernemen. Zo vergroten we de veerkracht van onze waterbeheersystemen en dragen we bij aan duurzamere landbouwpraktijken.

Hoe innovatief, creatief en vernieuwend is de innovatie?

Deze innovatie is buitengewoon innovatief en creatief om verschillende redenen. Allereerst introduceert het een vorm van burgerwetenschap en participatieve monitoring, waarbij samenwerking wordt bevorderd om gezamenlijk inzicht te krijgen. Dit is een originele aanpak, omdat het de traditionele top-down waterbeheerprocedures doorbreekt en in plaats daarvan vertrouwt op de betrokkenheid van individuele stakeholders, zoals telers.
Wat deze innovatie nog unieker maakt, is het vertrouwen dat in de loop van twee decennia is opgebouwd door middel van collectieve projecten. Dit langdurige vertrouwen is van cruciaal belang, omdat het de basis vormt voor de bereidheid van de betrokken partijen om samen te werken en hun gegevens te delen.
De innovatie biedt een beter inzicht in wateronttrekkingen, wat van groot belang is voor de modellering van klimaatprocessen, bodemgezondheid en grondwaterbeheer. Deze combinatie van sociale en digitale innovatie, waarbij digitale tools worden ingezet om participatie en vertrouwen te ondersteunen, is zeer vernieuwend.
Om dit project vooruit te helpen, was moed en doorzettingsvermogen nodig. Er was de moed nodig om traditionele benaderingen van waterbeheer te doorbreken en een nieuwe, participatieve aanpak te omarmen. Ook was doorzettingsvermogen vereist om het vertrouwen van stakeholders op te bouwen en de technologische infrastructuur op te zetten voor real-time monitoring en data- en informatiedeling. Het succes van dit project getuigt van de vastberadenheid om een positieve verandering te bewerkstelligen in de manier waarop we met waterbronnen omgaan.

Draagt deze innovatie bij aan meer kostenefficiëntie: hoe is de verhouding in kosten in geld en tijd en de (verwachte) impact van de innovatie?

Deze innovatie draagt aanzienlijk bij aan kostenefficiëntie door agrarische bedrijven in staat te stellen efficiënter met waterbronnen om te gaan. Hoewel specifieke cijfers ontbreken, is het duidelijk dat beter inzicht in wateronttrekkingen leidt tot besparingen, zowel voor telers als voor het waterschap. Een belangrijk voordeel is dat door deze aanpak de noodzaak voor achteraf corrigeren en handhaven aanzienlijk wordt verminderd, wat verdere besparingen oplevert. Het resultaat is een win-winsituatie waarin telers zich bewust worden van hun watergebruik en het waterschap efficiënter kan opereren.

Op welke manier draagt de innovatie bij aan de doelstellingen van de waterschappen om circulair, energieneutraal (en CO2-neutraal) te worden?

Hoewel deze innovatie niet rechtstreeks gericht is op het verminderen van broeikasgasemissies of het circulaire gebruik van materialen, heeft ze wel een positieve invloed op de bredere duurzaamheidsdoelstellingen.

De innovatie moedigt verantwoordelijk waterbeheer aan en stimuleert het bewustzijn van watergebruik. Dit draagt bij aan het behoud van waterbronnen en de duurzaamheid van stroomgebieden, wat belangrijk is voor sociale en economische duurzaamheid in de regio.

Is de inzending een voorbeeld van excellente samenwerking en participatie?

In het hart van deze innovatieve samenwerking schuilt de kracht van gedeeld denken. Het gaat niet alleen om het waterschap dat beleid uitlegt en verdedigt, maar om een wederzijdse uitwisseling van ideeën en oplossingsrichtingen. In dit unieke partnerschap tussen ondernemers en de overheid ontstaat een synergie van 'meedenkkracht'. Telers, met hun diepgaande kennis van de praktijk, dragen actief bij aan het vinden van oplossingen voor de uitdagingen waarvoor we staan. Dit is wat onze samenwerking echt innovatief maakt; het vermogen om gezamenlijk te brainstormen en creatieve oplossingen te genereren voor een duurzamere toekomst.

Binnen en buiten de organisatie hebben talloze stakeholders samengewerkt om deze innovatie tot een succes te maken. De sleutel tot het succes ligt in de opgebouwde vertrouwensrelaties gedurende de afgelopen 20 jaar, die mogelijk werden gemaakt door verschillende gezamenlijke projecten. Deze solide basis van vertrouwen heeft het mogelijk gemaakt om een participatief model van burgerwetenschap en monitoring te ontwikkelen. Er is geen discussie over de methode, zoals bijvoorbeeld het geval is bij het stikstofdebat, wat duidt op een succesvolle samenwerking en consensus onder de betrokken partijen.

Wat betreft de participatie van de omgeving, is deze innovatie gebaseerd op het principe van 'citizen science' en participatieve monitoring. Dit houdt in dat individuele bedrijven actief worden betrokken bij het verzamelen van gegevens en het bijdragen aan de gemeenschappelijke kennisbasis. Hierdoor ontstaat er een breder en diepgaander begrip van de situatie, waarbij de lokale gemeenschap een cruciale rol speelt in het identificeren van uitdagingen en het gezamenlijk bedenken van oplossingen.

Kortom, deze innovatie is een lichtend voorbeeld van succesvolle samenwerking en participatie, waarbij vertrouwen en betrokkenheid van belanghebbenden de drijvende kracht zijn achter de totstandkoming en het succes van het project.

De financiering van dit project vindt plaats door de provincie Noord-Brabant en waterschap Brabantse Delta in het kader van het Delta Programma Hoge Zandgronden.